علت شقاق در بارداری و روش های درمان خانگی، دارویی، جراحی و لیزر درمانی
شقاق با فیشر شیوع گسترده ای به خصوص در میان زنان باردار دارد. این بیماری در اثر ایجاد زخم طولی و باریک در زیر مخاط مقعد و پوست آن ایجاد می شود. شقاق اگر خیلی زود مورد توجه و درمان قرار گیرد، بهبود خواهد یافت. به عبارتی می توان گفت کشش دیواره مقعد موجب بروز این زخم شده که در صورت عدم درمان این زخم گسترش پیدا کرده و عمیق تر می شود. در نتیجه شقاق تا عضله مقعد امتداد می یابد.
شقاق در بارداری از بیماری های شایعی است که اغلب مادران باردار در این دوره از زندگی خود به آن دچار می شوند. در واقع می توان گفت شرایط زندگی مادر باردار و نیز وضعیت بدنی او زمینه را برای بروز این مشکل فراهم می کند. در ادامه به بررسی علت ها و درمان بیماری شقاق در بارداری می پردازیم :
نشانه های شقاق در بارداری
مهمترین نشانه ها شقاق در بارداری به این شرح است:
- درد مقعد
- سوزش
- خارش
- خونریزی به رنگ قرمز روشن
- بروز ترک طولی در دیواره مقعد
علت شقاق در بارداری
شقاق در بارداری می تواند ناشی از عوامل متعددی ایجاد شود که مهمترین آن تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی مادر است. در این قسمت به بررسی مهمترین علت های شقاق در بارداری می پردازیم :
- بی تحرکی مادر : بسیاری از مادران باردار گمان می کنند استراحت طولانی مدت لازمه باردار است. در صورتی که این امر موجب میشود، روده ها تحرک کمتری داشته باشند و زمینه برای بروز یبوست که مهمترین عامل شقاق است، فراهم شود.
- رژیم غذایی : برخی از زنان باردار در دوره هایی از بارداری دچار ویار می شوند و همین امر مقدار خوراکی و وعده های غذایی آنان را کاهش می دهد. در نتیجه مادر باردار دچار یبوست شده و به دنبال آن شانس بروز شقاق افزایش می یابد.
- کم آبی بدن : بی توجهی به مقدار آب مصرفی در طول روز موجب می شود، مدفوع سفت شده و دفع آن مشکل می شود، در نتیجه مقعد دچار آسیب شده و شقاق ایجاد می شود.
- هورمون های بارداری : در این دوران بدن مادر شروع به ترشح مقدار زیادی هورمون می کند. در نتیجه ترشح این هورمون ها، یبوست ایجاد شده و شقاق در بارداری نیز به دنبال آن ظاهر می شود.
- بزرگ شدن شکم و رحم : افزایش وزن ناشی از بزرگ شدن رحم می تواند احتمال بروز شقاق را افزایش دهد.
درمان شقاق در بارداری
شقاق از جمله بیماری هایی است که اگر به موقع مورد توجه و درمان قرار گیرد. می تواند رفع شده ولی در صورت عدم درمان به موقع، تشدید شده و گاهی زخم آن عمیق تر می شود. که در این صورت درمان آن نیز مشکل تر خواهد بود. برخی از راهکارهای درمان شقاق در بارداری به این شرح است:
درمان خانگی شقاق در بارداری
- مصرف فیبر : مصرف فیبر در برطرف نمودن یبوست موثر است، فیبر با تجمع در روده ها موجب می شود، حجم مدفوع افزایش یابد و از یبوست و آسیب به دیواره مقعد جلوگیری به عمل آید. از خوراکی های سرشار از فیبر می توانیم به آووکادو، گلابی، خانواده بری ها، نارگیل، انجیر، نخود فرنگی، شلغم، لوبیا، نخود و …. اشاره کنیم.
- آب کافی : آب یکی از عناصر حیاتی برای بدن است، مصرف حداقل ۸ لیوان آب در طول روز به همه افراد توصیه می شود. آب از طریق نرم نمودن مدفوع به درمان یبوست کمک می کند.
- ورزش و تحرک : انجام ورزش های سبک در طول بارداری می تواند به درمان یبوست کمک نماید. زیرا ورزش موجب می شود، حرکات روده بیشتر شده و یبوست درمان شود. انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش های سبک به درمان شقاق در بارداری کمک می کند.
- جلوگیری از اضافه وزن بیش از اندازه : برای درمان شقاق می توانید به جای مصرف مقدار زیادی غذا، وعده هایی غذایی را مقوی و کمتر کنید، زیرا اضافه وزن می تواند این بیماری را تشدید نماید.
- حمام سیتز : این روش شامل قرار دادن ناحیه لگن و کفل در آب نسبتاً گرم برای حداقل ۲۰ دقیقه است. این روش درمان موجب ضدعفونی شدن زخم شده و به بهبود حرکات روده ای کمک می کند. این روش در بهبود التهاب و درد بیماری موثر است و باید حداقل دو بار در روز تکرار شود.
- کمپرس سرد : قرار دادن کمپرس سرد بر روی ناحیه آسیب دیده موجب می شود درد بیمار به سرغت برطرف شود. برای استفاده از کمپرس سرد می بایست باید یخ را پس قرار دادن در کیسه پلاستیکی در حوله بپیچید و بر روی زخم شقاق قرار داد.
درمان دارویی شقاق در بارداری
درمان دارویی شقاق شامل استفاده از پمادها و دارویی است که می توانند علائم بیماری را بهبود بخشند و به درمان عارضه نیز کمک کنند. اما مصرف اغلب این دارو ها برای مادران باردار ممنوع است. پس لازم است حتماً قبل از مصرف پماد ها با پزشک مشورت نمایید. برخی از پمادهایی که برای درمان شقاق توصیه می شود، عبارتند از :
- آنتی فیشر
- پماد گلیسیرین تری نیترات
- پماد مسدود کننده کانال کلسیم
- لیدوکائین
درمان جراحی شقاق در بارداری
جراحی شقاق مقعدی به جز موارد حاد توصیه نمی شود، زیرا جراحی برای مادر باردار ممنوع است، اغلب درمان جراحی به دوره به از زایمان موکول می شود. جراحی شقاق شامل حذف نمودن بخشی از عضله اسفنکتر برای کاهش فشار وارده بر آن است. اما این درمان همراه با عوارضی از جمله بی اختیاری است.
درمان شقاق در بارداری با لیزر
درمان شقاق در بارداری با لیزر روشی کم خطرتر در مقایسه با جراحی است. در لیزر درمانی با استفاده از اشعه مادون قرمز برش انجام می شود و بیمار درد و خونریزی کمتری را تجربه می کند. درمان شقاق با لیزر موجب می شود، هیچ از عوارض جراحی مانند بی اختیاری ایجاد نشود.
اغلب موارد شقاق در بارداری بعد از زایمان برطرف می شوند، اما در صورت عدم درمان باید هرچه سریع تر برای درمان آن اقدام نمایید.
رپورتاژ: همه چیز درباره شقاق و علائم آن
دلیل پدید آمدن شقاق یا فیشر ، آسیب های ناشی از عبور مدفوع سفت و یا اسهال طولانی است. همینطور مواردی نظیر زایمان، سابقه جراحی مقعد و استفاده بی مورد ملین ها م قسمتی از علت های این بیماری هستند. شقاق به دو گروه حاد و مزمن قسمت می گردد. شقاق در مدت 12 هفته اولی که به وجود می آید از گروه حاد شمرده می شود. شقاق حاد باعث اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد می شود که خود باعث بالا رفتن درد، توسعه پارگی و کم شدن خونرسانی به آنودرم می گردد. این چرخه درد، اسپاسم و ایسکمی باعث بهبود نیافتن زخم شده و شقاق مزمن را پدید می آورد.
تقریبا نود درصد نمونه های شقاق در خط وسط و پشت آنوس پدید می آیند. بقیه موردها در خط وسط و قدام آنوس مشاهده می گردند. کمتر از یک درصد نمونه ها هم دو طرفه می باشند. دلیل رایج بودن شقاق در پشت را خونرسانی ضعیف تر این قسمت در مقایسه با قسمت قدامی و کم شدن انعطاف پذیری به خاطر استخوانی بودن آن دانسته اند. اگر یک شقاق مزمن در قسمت هایی غیر از خط وسط مشاهده شود می تواند علامت سایر بیماریها نظیر کرون، ایدز، سیفلیس، سل و یا لوسمی باشد.
نشانه بارز شقاق مقعد، درد شدید و خونریزی، هنگام دفع مدفوع (خون در مدفوع) می باشد. خونریزی غالبا روشن بوده و به صورت رگه ای روی مدفوع مشاهده می گردد. گاهی بیمار تا ساعتها بعد از دفع مدفوع از درد و اسپاسم مقعد رنج می کشد. در معاینه حضوری، با کنار زدن دو طرف باسن احتمال دارد، شقاق مشاهده شود ولی اگر مشاهده نشد، علت نبود این بیماری نیست. غالبا درد بیمار، به حدث شدید می باشد که امکان معاینه انگشتی رکتوم و یا رکتوسکوپی نیست. در حالتی که شکی در باره تشخیص وجود دارد و یا احتمال سایر بیماری ها نظیر آبسه پری آنال است بهتر است بیمار زیر بیهوشی معاینه گردد.
شقاق حاد خود را به صورت یک زخم خطی بروز می دهد. ولی شقاق مزمن زخم گسترده تری می باشد که لبه های برجسته ای را داراست و فیبرهای سفید عضله اسفنکتر داخلی در کف آن مشاهده می گردد. معمولا در سمت خارجی این زخم یک منگوله پوستی ( Skin tag) و در سمت داخلی آن یک پاپیلای مقعدی هیپرتروفیه ( sentinel pile) یا زائده نگهبان مشاهده می گردد.
به همین خاطر قسمتی از نشانه های آشگار شدن شقاق یا فیشر را در زیر به صورت خلاصه می آوریم تا موقع ظاهر شدن این نشانه ها در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه فرمائید.
نشانه های بیماری شقاق یا فیشر
1- دارا بودن درد در موقع دفع مدفوع
2-خون ریزی از ناحیه مقعد
3-خون ریزی موقع مدفوع (خون در مدفوع)
4-سوزش و خارش قسمت مقعد
5-مشاهده رگه های خونی در روی مدفوع و یا دستمال توالت
6-دارا بودن درد و یا اسپاسم تا مدتها پس از دفع مدفوعپ
پیشگیری از شقاق
در صورتی که مبتلا به شقاق مقعد هستید، بعد از بهبودی ، در آینده در مقایسه با سایر اشخاص بیشتر در معرض مبتلا شدن به آن خواهید بود. مناسب ترین شیوه به منظور جلوگیری از ایجاد شقاق، پیشگیری از مبتلا شدن به یبوست است. به عبارت دیگر، رژیم غذایی پرفیبر و مایعات را بیشتر استفاده کنید. می توانید بروشورهای غذایی پرفیبر را فهرست وار تهیه نمایید.
برخی از اشخاص به نظر در معرض دوباره مبتلا شدن به فیشر یا شقاق می باشند. نصفی از اشخاصی که مبتلا به شقاق مقعد مزمن می باشند که با پماد GTNN به خوبی درمان شده اند و در آینده یک یا چندین بار به آن مبتلا می شوند. این اشخاص فشار عضلانی زیادی اطراف مقعد خود دارند. در صورت کشیدگی مقعد، احتمال پارگی دیواره مقعد در میان این افراد زیاد می باشد. با این حال، بار دیگر با مصرف پماد GTN می توان اقدام به درمان شقاق مقعد کرد. در صورتی که به صورت مداوم به فیشر یا شقاق مبتلا می شوید جراحی یکی از شیوه های درمانی اثرگذار می باشد. معمولا درمان شقاق مقعد بدون جراحی انجام می شود و احتیاجی به درمان جراحی نیست و فقط تعداد اندکی از بیماران به جراحی نیاز می یابند.
درمان شقاق یا فیشر
برای درمان بایست دوره زمانی درد، اسپاسم و ایسکمی شکسته گردد. نخستین گام درمانی تجویز ملین‌هایی می باشد که مدفوع را حجیم و شل می‌کنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصیه می‌کنیم. در این مرحله تجویز پماد آنتی هموروئید (حاوی مواد بیحس کننده، کورتون و مواد نرم‌کننده می‌باشد) و یا ژل لیدوکائین می‌تواند کمک کننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنین درمانی بهبود می‌یابند. در صورتیکه پاسخ درمانی کافی گرفته نشد، و یا شقاق از نوع مزمن بود، می‌توان از داروهای دیگری استفاده کرد.
درمان شقاق با دارو
نیتروگلیسیرین با همان مکانیسمی که عضلات صاف عروق کرونر را شل می‌کند می‌تواند عضله اسفنکتر داخلی را هم شل کرده و از اسپاسم خارج کند. پماد %۰٫۲ (دو دهم درصد) آن برای درمان شقاق استفاده میشود و معتقدند یک اسفنکتروتومی شیمیایی موقت ایجاد می‌کند علاوه بر آن خونرسانی آنودرم را نیز افزایش می‌دهد. از معایب آن ایجاد سر درد است و بهتر است در حالت خوابیده استفاده شود. در ایران گاهی به اشتباه به بیمار پماد%۲ (دو درصد) داده میشود که سردرد بسیار شدیدی ایجاد می‌کند. پماد ایزوسورباید و یا دیلتیازم موضعی و خوراکی نیز می‌توانند با مکانیسم مشابه به بهبود شقاق کمک کنند و سر درد هم ایجاد نمی‌کنند. درمان دارویی شقاق مزمن در حدود ۶۰۰٪ موارد موثر است.
درمان شقاق با بوتاکس
تزریق موضعی سم بوتولینیوم (بوتاکس) نیز با فلج موقت عضلات اسفنکتر داخلی، یک نوع اسفنکتروتومی شیمیایی موقت ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به بهبودی شقاق گردد. ولی در دراز مدت تا ۴۱٪ احتمال بازگشت شقاق وجود دارد.
درمان شقاق به روش اسفنکتروتومی
جراحی در مواردیکه درمان دارویی فایده‌ای نداشته و یا خوب شده و دوباره عود کرده سفارش می‌گردد. مناسبترین درمان جراحی اسفنکترو تومی لترال می باشد. قبلاً از دیلاتاسیون تدریجی آنوس زیر بیهوشی بهره گرفته می‌شد که تا ۴۰۰٪ با عود همراه بود. در اسفنکتروتومی لترال حدود ۳۰٪ فیبرهای عضله اسفنکتر داخلی در سمت راست یا چپ آنوس قطع می‌شوند. بیش از ۹۵٪ بیمارانی که اسفنکتروتومی می‌شوند، با این درمان با این درمان بهبود می‌یابند و میزان عود آن کمتر از ۱۰٪ می‌باشد. با این عمل احتمال بی‌اختیاری نسبت به دفع گاز وجود دارد و میزان این عارضه بین ۵ تا ۱۵٪ گزارش شده است. اسفنکتروتومی لترال به دو روش باز وبسته انجام میشود. شیوه بسته بر پایه مقالات با عوارض کمتری همراه است.
کاربرد لیزر در درمان شقاق
کاربرد لیزر در درمان شقاق اکثرا در نابود کردن زایده های اضافی کناره مقعد استفاده می شود و درمان شقاق به صورت کامل انجام نمی شود. اما در موردهایی که زایده های و برخی اوقات زخم های خارجی نظیر بخیه استفاده نمی شود منجر به پایین آمدن درد شده و خیلی مفید می باشد.
درمان جراحی شقاق
در موردهایی که شقاق یا فیشر به درمان دارویی پاسخی نمی دهد یا بعد از درمان دوباره بازمی گردد عمل جراحی توصیه می گردد. عمل ترجیحی، قطع نسبی اسفنکتر داخلی است که باعث فشار استراحت اسفنکتر پایین آمده می شود و زخم ترمیم می یابد. در 44 درصد بیماریهای شقاق پس از این عمل بی اختیاری در دفع گاز یا مدفوع اتفاق می افتد که این درصد در اشخاصی که به سایر شیوه ها به عنوان نمونه به شیوه دارو درمان می گردند شبیه به هم می باشد بنابراین مناسب ترین شیوه درمانی شقاق در این وضعیت شل کردن اسفنکتر می باشد.
اصل های درمانی شقاق
درمان یبوست با رژیم پرفیبر و مایعات و گاهی ملین، کنترل درد، گرم کردن موضع. بی حس کننده های موضعی همراه با کورتیکوستروییدها برای کنترل درد مصرف می شود. اسپاسم اسفنکتر داخلی غالبا با درمان داروئی برطرف نمی شود نیتروگلیسیرین و دیلتیازم ۲٪ باعث پرخونی محل و در نتیجه باعث تسریع در بهبودی زخم و سرانجام پایین آمدن یا نابودی اسپاسم می شود. در موردهایی که پماد نیتروگلیسیرین باعث سردرد می گردد پماد دیلتیازم مناسب می باشد. از تزریق بوتاکس هم در درمان شقاق بهره می برند. نشستن در لگن آب گرم به مدت ۱۵ دقیقه و۳ بار در روز به پایین آوردن اسپاسم اسفنکتر و درد کمک می‌کند.
علایم شقاق
احساس درد در موقع دفع مدفوع، خونریزی، سوزش و خارش، مشاهده خون در مدفوع و غیره از جمله علائم و نشانه های شقاق است.
انواع شقاق
شقاق به دو نوع حاد و مزمن در بیمار بروز می کند که هر یک درمان مخصوص به خود را دارد.
علل و علائم شقاق
درباره علت ها و نشانه های شقاق یا فیشر بیشتر بدانید.
یبوست و شقاق مقعد
علت مشخص برای یبوست بیان نشده اما نشانه غالب سفت شدن مدفوع و فشار برای خروج آن است که اگر به موقع مداوا نگردد احتمال تبدیل شدن به شقاق را دارد.
نقش لیزر در درمان بیماری های مقعد
لیزر در درمان شقاق بسیار کارایی بالایی دارد به طوری که نیازی به بستری در بیمارستان و گرفتن بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی که یکی از علل ترس بیماران است ندارد و نیازی به استراحت چند روزه نیست.
کاهش درد شقاق مقعد
برای برطرف کردن اسپاسم عضلانی و درد در اطراف مقعد، باید حوله گرم روی محل گذاشته شود. نشستن در لگن حاوی آب گرم نیز درد را تخفیف می‌دهد.
فیشر یا شقاق مقعد
فیشر یا شقاق ترک و یا زخمی می باشد که در قسمت ابتدای مقعد اتفاق می افتد که خیلی دردناک است و برخی اوقات با خونریزی اندکی موقع اجابت مزاج همراه است.
فرق شقاق مقعد و بواسیر
شقاق و هموروئید (بواسیر) دو بیماری مختلف در ناحیه مقعد می باشند که آگاه بودن از اختلاف آنها از لحاظ نشانه ها و چگونگی درمان آنها برای بیمار لازم می باشد.
علایم و نشانه های شقاق مقعد
شقاق با معاینه بالینی توسط پزشک متخصص شقاق مقعد و مشاهده مقعد تشخیص داده می شود.
شقاق مقعد و فیستول مقعدی
شقاق مقعد شکافى روى پوست ظریف مجراى مقعد است که معمولاً در اثر دفع مدفوع سفت ایجاد مى‌شود. فیستول مقعد مجراى ارتباطى باریکى است که بین مجراى مقعد و پوست اطراف سوراخ مقعد ایجاد مى‌شود.
شقاق مقعد و درمان آن
آب گرم، خوردن غذاهای محرک راه هایی برای درمان شقاق هستند اما برای معالجه و درمان کامل باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
شقاق مقعد مزمن
شقاق مزمن مقعد سبب سرطان روده بزرگ و مقعد نمی شود ولی برخی اوقات به خاطر عفونت محل، تبدیل به یک فیستول مقعدی میشود که در این صورت حتما باید جراحی شود.
شقاق مقعد به علت یبوست مزمن
هوای تازه و انجام ورزش به طور منظم تاثیر بسزایی در تسریع روند بهبودی شقاق مقعد ناشی از یبوست دارد.
شقاق مقعد بعد از سزارین
علت این نوع شقاق از یبوست است که شقاق مقعد بعد از سزارین، همان زخم یا ترک خوردگی انتهای روده است که معمولاً با درد و یا سوزش شدید در این ناحیه همراه است.
برای رزرو وقت به اینجا مراجعه کنید.
یدان ونک، خیابان ملاصدرا، خیابان پردیس، نبش زاینده رود، پلاک 16 طبقه دوم
همه چیز درباره بیماری هولناکی به نام شقاق
شقاق مقعد یک شکاف بیضی شکل کوچک در سر مقعد است که باعث درد و خون ریزی هنگام اجابت می شود. شقاق برای عموم مردم تقریبا یک چیز عادی است ولی غالبا با بواسیر که آن هم با درد و خون ریزی همراه است اشتباه گرفته میشود.
علایم شقاق مقعد
فیلم ایجاد شقاق
دلیل ایجاد شقاق مقعد چیست ؟
درمان شقاق
درمان گیاهی فیشر
- مالیدن لعاب به‌دانه به پوست برای تسکین و التیام شقاق مفید است.
- مخلوط میوه کال توت با سرکه جهت شقاق مفید است.
- افراد دچار بواسیر یا شقاق می‌توانند از اثرات درمانی گیاه پنج انگشت سود بجویند و در جوشانده این گیاه بنشینند تا عارضه برطرف شود.
- برای درمان شقاق می‌توان عسل را به موضع مالیده و به صورت آرام ماساژ داد.